Een tijd geleden kwam ik geheel toevallig, op een avond in de Nieuwe Liefde in Amsterdam, in aanraking met de begrippen Kairos en Chronos. Joke Hermsen, een filosofe waar ik tot die dag nog nooit van gehoord had, nam een volle zaal mee op een reis door haar boek Kairos, Een nieuwe Bevlogenheid. Het gesprek dat op het podium gevoerd werd maakte indruk op me en ik nam me voor meer met Kairos te doen. Helaas kon ik nog niet loskomen van Chronos. Onlangs kwam ik op Twitter weer met de begrippen in aanraking en voelde direct weer de behoefte om mijn enthousiasme voor dit onderwerp uit te dragen. Zeker nu ik onbewust zelf meer heb geleerd over de verschillen tussen beide invullingen van het begrip “tijd”. Bij deze dan.

De Grieken hebben twee woorden voor tijd, met beiden een andere betekenis van die tijd. De eerste betekenis is de meest bekende: Chronos. Deze tijd is de te meten tijd. Een begrip waar we binnen het onderwijs veel mee in aanraking komen en vooral altijd te weinig van lijken te hebben. Denk aan de roosters, minutieus geplande 40,45,50,70 of 100-minuten geplande blokken, periodes, toetsweken, overleguren, etc. De tweede geniet duidelijk minder bekendheid en wordt Kairos genoemd. In de Griekse Mythologie is Kairos de jongste zoon van Zeus en de god van het geschikte moment. Deze tijd wordt niet gemeten in uren, secondes of jaren, maar in dimensies van betekenis en ervaring. Dat klinkt wellicht vager dan het is. Denk aan momenten waarop je je heel erg geïnspireerd voelde of projecten waarin je je zo hebt gestort dat je “de tijd vergat”. Dat zijn de momenten, de tijd, van Kairos.

Mensen in het onderwijs zouden eigenlijk juist bekend moeten zijn met deze verschillende tijden. Immers, elke dag is het aan de docent zijn leerlingen te inspireren, te raken en mee te nemen op een reis van ontwikkeling. Het is de kerntaak van een schoolleider om zijn team te inspireren een levenlang te blijven leren, groeien en ontwikkelen om hen zo te helpen de zware taak van het docentschap te blijven uitvoeren met de bezieling die het beroep vraagt.

Ik zeg niet dat we de roosters overboord moeten gooien of onze jaarplanners per week moeten gaan maken. Wel kan ik me voorstellen dat we meer aandacht aan de ervaringen, de inspiratie en het initiatief kunnen geven. Als secties hun plannen, doelstellingen en doorlopende leerlijnen invullen door te kijken naar gewenste uitkomsten in plaats van naar de door de uitgever van de methode geplande tijdlijnen, komt er meer ruimte voor gepersonaliseerde leerervaringen, niveaus, snelheid en interesse. Als schoolleiders dicht bij hun visie, de stip aan de horizon en de gewenste leerervaringen van het docententeam blijven, komt er meer ruimte voor projecten en activiteiten die echt iets opleveren. Als we met elkaar scherp blijven om de focus niet op de uren maar op de leeropbrengst te richten, dan hebben we misschien minder vaak het gevoel het altijd veel te druk te hebben.

Natuurlijk heb ik de wijsheid niet in pacht en ik pretendeer ook helemaal niet dé oplossing voor de tijdsdruk of de ervaren werkdruk te hebben. Maar het zou toch mooi zijn als we met behulp van Chronos en Kairos samen het onderwijs meer rust en betekenis zouden kunnen geven en dat we de nadruk vooral op de leerervaringen kunnen leggen, voor zowel de leerlingen als de docenten. Zelf ben ik iemand die resultaatgericht werkt, graag efficiënt met “mijn” uren omga en nogal makkelijk slaaf kan zijn van de onooglijke Chronos. Ik begrijp steeds meer van Kairos, maar doorzie deze jonge, aantrekkelijke god nog altijd niet. So, I guess the journey continues.

Voor meer informatie over de begrippen kan ik het boek van Joke hermsen aanraden. Mocht je meer van artikelen houden dan vind je hier een interessante over wat Kairos inhoudt. Kijk je liever naar een gesprek omtrent dit onderwerp, dan is dit interview een aanrader wat mij betreft.

Tot de volgende keer!

Patricia