professionalisering

Ik ga op studiereis en ik neem mee….

Onderwijs en leiderschap

De tijd dat een docent met enige organisatorische kwaliteiten en een lange adem op de stoel van “het hoofd” ging zitten is voorbij. Schoolleider is een heus vak tegenwoordig en een duidelijke keuze. Je moet kennis hebben van de Wet op onderwijs, oog hebben voor zowel docenten, ouders, leerlingen en allerlei overige deelnemers van binnen en buiten de organisatie, je moet een visie hebben en deze ook nog eens concreet kunnen maken en uitdragen, je moet leiderschapskwaliteiten bezitten en altijd bereid zijn om door feedback en reflectie te leren en te verbeteren. Geen wonder dat professionaliseren van schoolleiders een hot item is.

Er wordt veel gesproken over professionalisering van docenten, zowel door docenten zelf, hun werkgevers, als door het politieke veld. Dat is ook goed, zeker nu de onderwijsvraag zo ingrijpend en zo snel verandert. Wat misschien minder gehoord wordt is de gesprekken over professionalisering van schoolleiders, terwijl die echt wel gevoerd worden. En wat ook erg noodzakelijk is. Het schoolleidersregister is niet minder belangrijk dan het lerarenregister en zonder in te gaan op of deze registers nu een goed idee zijn of niet, verplicht moeten zijn of niet of hoe ze precies ingericht en beheert moeten worden, het blijft een aantrekkelijk idee om al je scholing, zowel formeel als informeel, ergens te kunnen registreren.

Er zijn diverse activiteiten mogelijk om je te ontwikkelen. De een heeft voorkeur voor (doorgaans) langere trajecten en formeel onderwijs, zoals een Master Schoolleiderschap of een Master SEN, de ander heeft meer aan informele leerkansen door deelname aan Edcamps, intervisiebijeenkomsten of workshops binnen verenigingen als The Crowd. Een combinatie kan natuurlijk ook. Wat je ook doet om jezelf te blijven ontwikkelen maakt niet uit, zolang je zelf het gevoel hebt dat je activiteiten bijdragen aan je (persoonlijke) ontwikkeling.

Edutrainers van de Tumult Groep ontwikkelde samen met Dick de Groot een mooie combinatie van formeel en informeel leren voor schoolleiders. Door gebruik van literatuur, intervisie tussen gelijkgestemden en bijeenkomsten op inspirerende locaties krijg je als schoolleider handvatten om de schoolvisie nog concreter te maken of aan te scherpen en om deze helder uit te dragen. Het gebruik van ICT heeft ook een belangrijke plaats in deze sessies.  Heb je zin in een school(leiders)reisje waarin interessante ontmoetingen, formeel en informeel leren samenkomen? Kijk dan eens hier. Een factsheet vind je hier.

Happy learning!

Patricia

Hoe maak je professionaliseren in het onderwijs toegankelijk en succesvol?

Onderwijs en leiderschap

Onderwijs is een interessante branche. Nergens hebben werknemers zoveel ruimte om hun eigen ding te doen als in het onderwijs. Als school ben je nog behoorlijk afhankelijk van de bereidheid van een docent als het gaat om inbreng, vernieuwing en verbetering. Iedereen weet: wanneer die deur dicht gaat, is het volledig aan de docent. En dat is goed. Meestal.

Een docent moet heel veel: interessante lessen voorbereiden, werken met veel verschillende groepsdynamieken, volle klassen, administratie, correctiewerk, noem maar op. De laatste jaren worden er aan de docent ook steeds hogere eisen gesteld. Dat is niet makkelijk, maar wel een gegeven. Toch zijn er nog steeds docenten die een toets zonder blikken of blozen al jaren hergebruiken, zonder deze na te lopen. Soms zie je zelfs nog handgeschreven exemplaren voorbij komen. Er zijn docenten die altijd, een heel lesuur aan het woord zijn en die verwachten dat leerlingen luisteren, noteren en leren. Zo niet, dan ligt het aan de leerling, niet aan de (uitgebreide) uitleg, zo vinden zij. Dat klinkt negatief, maar zo is het niet bedoeld. We weten allemaal dat er docenten zijn die niet het beste resultaat leveren en die niet aansluiten bij het 21ste eeuwse kind. Dat wil echter niet zeggen dat zij dat niet zouden willen. Vaak willen docenten, die al jarenlang op een zelfde wijze les geven, best leren, veranderen en meer naar toepassingsgericht onderwijs gaan, maar weten ze simpelweg niet hoe. En als je iets al jarenlang doet, vaak met redelijk resultaat, dan blijf je dat ook vaak doen. Veranderen is eng en dat ziet niet iedereen zitten. Zeker niet als je geen vertrouwen hebt in de begeleiding naar iets anders.

Zoals van docenten verlangd wordt dat zij hun leerlingen begeleiden naar zelfstandige mensen, met vaardigheden die hen een leven vol voorspoed moet brengen, zo mag er van de schoolleiding verlangd worden dat zij haar docententeam begeleidt naar de meeste leerwinst, het beste docentschap en naar veel werkplezier. Hierbij moet zeker zoveel aandacht zijn voor differentiatie als dat er door de inspectie aandacht is voor differentiatie voor leerlingen. Geloof me, dat is niet gering… Maar ook hier geldt: veel schoolleiders willen wel, maar weten niet hoe.

Met al die goede bedoelingen, en die zijn er echt, heb je echter nog geen enkel resultaat. Hoe kunnen wij het onderwijsveld nu zo professionaliseren, dat werken aan verbetering, excellentie en talent-management de normaalste gang van zaken wordt met een heel bekend en toegankelijk plan van aanpak? Is het schoolleider- en lerarenregister een eerste stap? Is er een model te bedenken die recht kan doen aan alle vragen naar professionalisering? Is het nodig om dit centraal te regelen? En vooral: wie bepaalt wat goed is? Is dat de PISA ranglijst? Is dat de inspectie? Zijn dat ouders en leerlingen? Of zijn het de leraren zelf? Meer vragen dan antwoorden op dit moment! Weet jij het?

Patricia

Gelukkig Nieuwjaar!

Onderwijs

Vrijwel alle scholen zijn begonnen of maken aanstalten om te beginnen. Gelukkig nieuwjaar! Schooljaar 2014-2015 meldt zich en er staat weer een hoop te doen in onderwijsland. Een nieuw jaar geeft weer nieuwe kansen, nieuwe mogelijkheden en nieuwe uitdagingen. Samen met je collega’s, zowel je collega’s op school als in den lande, ga je weer voor het beste onderwijs. Uiteindelijk is dat namelijk wat iedereen binnen de schoolorganisatie wil: het beste onderwijs voor je leerlingen, hun ouders, je collega’s en niet in de laatste plaats voor jezelf. En met dat laatste doel ik natuurlijk op je eigen professionalisering.

Een arts, een piloot, een advocaat, een hoefsmit, een verkoper… al deze vakmensen hebben met elkaar gemeen dat zij zichzelf op de hoogte moeten houden van de laatste ontwikkelingen op hun vakgebied om te kunnen blijven excelleren. Voor een docent of schoolleider is dat niet anders. Maar het bijhouden van vakkennis hoeft echt niet altijd via de formele weg. Je hoeft niet altijd een extra opleiding, cursus of training met certificaat te volgen om te leren. Ik geloof juist in de meerwaarde van het informele leren: samen praten over je vak in de docentenkamer of op Twitter, samen met collega’s of leerlingen nieuw lesmateriaal maken, samen of alleen nieuwe ICT toepassingen uitdiepen en er gebruik van maken in je les, blogs lezen en schrijven. Dit zijn allemaal voorbeelden van professionalisering. En het hoeft ook allemaal niet zoveel extra tijd te kosten: zorg dat datgene dat je doet, direct toepasbaar is in je dagelijkse (les)praktijk en je slaat twee vliegen in een klap.

Het toepassen van nieuwe media staat bij veel docenten hoog op het wensenlijstje. Niet alleen “omdat je er niet meer onderuit kunt”, maar vooral omdat het leuk en interessant is en het je kan helpen bij het efficiënter en interactiever maken van je lessen. Hoewel men het graag zou willen leren, toepassen en uitbreiden lopen veel docenten aan tegen het probleem van tijdgebrek en het gevoel van overweldiging. In de hectiek van alledag is het soms lastig een moment te vinden om echt eens even voor die nieuwe tool te gaan zitten. En als je dan een moment hebt gevonden, waar begin je dan? Er is zo ontzettend veel… Ook directies zitten met dit vraagstuk: welke ICT- toepassing past bij de school, waar gaan we in investeren, hoe lang blijft dit de beste oplossing? Wie gaat ons helpen? Hoe faciliteren we onze docenten? Uiteindelijk is het antwoord voor zowel docenten als management hetzelfde: begin met de visie. Als je helder hebt waar je (leer)vragen liggen en je weet waar je naartoe wilt, dan kun je gericht op zoek.

De komende tijd zal ik in mijn blogs aandacht geven aan deze aspecten. Hoe kom je bij je (eigen) visie? Hoe vertaal je die dan naar de dagelijkse (les)praktijk? Hoe houd je overzicht zodat het pad in het grote ICT-bos zichtbaar blijft? Hoe organiseer je tijd voor professionalisering op dit vlak? Mocht je meer vragen, opmerkingen of gedachten hebben omtrent dit onderwerp die je graag besproken zou zien? Laat het me weten via Twitter!

Voor nu: een geweldig Nieuw Jaar gewenst! Geniet ervan!

Patricia